Görevinin aslanı, kolağası Hasan beyin yeğeni, muhacir ,vazife adamı ,5 çocuk babası, kurs görmüş ,amirlerinden sıkı terbiye almış bir adamdır Murtaza. Orhan kemalin en başarılı karakterlerinden biridir. Mübadele sırasında Türkiye’ye gelirler. Fakirlikten sürünürken Türkiye’ye geldiklerinde han hamam sahibi olan komşularının aksine Murtaza hasan beyin yeğenliğine yakıştıramadığından orada neyi varsa burada da dengini ister devletten. İster ama ömrü fakirlikle geçer hep. Dünya ile bir alıp veremediği olmayan Murtaza gururlu adamdır. Neme gerek diye arkadan bakmaz işine düşsün düşmesin her şeye koşar vazifesi neyse fazlasıyla layıkıyla yerine getirir. Murtaza’yı anlamak çok zordur. Çünkü insan gördüğü şeyi anlatabilir ancak. Ben böyle bir adam görmedim hayatımda, bu kadar öz çıkarlarına ters bir adamı ben görmedim. Sizin de görmediğinizi zannediyorum ve bu nedenle imkansız geliyor Murtaza’yı benim size anlatmam.
Bu noktada Murtaza’yı en iyi Orhan kemal anlatıyor. Zaten Orhan
kemalin karakteri değil mi demeyin. Murtaza
o kadar canlı anlatılıyor ki romanda, Orhan kemalin dahi bilmediği neler
dolaşıyordu kafasında kim bilir. Filmler ise Murtaza’yı yansıtma konusunda
başarısız kalıyorlar. Bazı karakterlere çekilen filmi de can katar, rol biçer. O
karakteri izlerken eğer izlediyseniz filmdeki adam gelir gözünüzün önüne. Okurken
onun gibi yürütür onun gibi konuşturursunuz; Behzat ç.- Erdal Beşikçi oğlu. Murtaza
o kadar canlı ki oyuncular ancak onun taklidi olarak kalmışlar filmlerde. Fakat
iki film içinde yine de Murtaza’yı en iyi yansıtan yine de müşfik Kenter dir.
Müşfik Kenter muhteşem bir oyuncuydu Allah rahmet eylesin fakat hani dedim ya karaktere rol biçen oyuncular vardır müşfik Kenter bunu büyük ölçüde başarıyor. Film ise romanın aslına oldukça sadık kalınarak çekilmiş. Murtaza romanını okuduktan sonra bu filmi izlemek bekçi filminin aksine oldukça zevkli. Bekçi Murtaza filminin romandan ayrılan noktaları ise örnek vermek gerekirse şöyle; filmde Murtaza’yı üzülürken görebiliyoruz. Hırsızı yakalayıp patronuna haber vermeye geldiğinde terslendiği zaman üzülüyor Murtaza, fakat romanda bunu söylemiyor bize Orhan kemal. Zira görev demek Murtaza demek ,Murtaza demek görev demek. Kimsenin hatrına değil ülkesi menfaatine yapar görevini, görevi patronu vermiş dahi olsa patronuyla ters düşmek pahasına itiraz eder. Dolayısıyla patronu azarlasa da patronu hatrına yakalamadığından hırsızı üzülmezdi Murtaza. Filmde üzülüyor. Diyaloglar ise neredeyse birebir romandan aktarılmış. Filmi izlerken Orhan kemale hayranlığınız bir kat daha artıyor.
Filmde olmayanlar kitabın 3. Bölümünün tamamı başta olmak
üzere, kızlarından birinin arkadaşının gelip Murtaza’ya kızın benle konuşmuyor
döv onu diye gaza getirmesi, topçu oğlunun babası görmeden zeytin ekmek alıp
kaçmaları ve kahvehanede karşılaşmaları, şark ekspresi mevzusu, filmin
başındaki bavullu adamın aslında gerçekten suçlu olması, fabrika fen müdürü ile
emniyet müdürünün gidip karakol komiserinden Murtaza hakkında malumat almaları,
Murtaza’nın bakkal ile sohbetleri...
Filmin romandan ayrıldığı en büyük nokta ise kızının aşk
hikayesi...müşfik Kenter’in filminde romana ek olarak evin büyük kızının aşk
hikayesi üzerine durulmuş fakat romanda evin büyük kızı emine evlenip İzmir’e
gider. Pek çok ayrıntı film içinde yer bulmasa da müşfik Kenter kafanızda
oluşan Murtaza’yı ete kemiğe bürütmeyi oldukça iyi başarmış.
Bekçi filmine bakacak olursak neredeyse sadece Murtaza
karakteri roman ile benzeşmekte bunun dışında pek çok değişiklik yapılarak
bambaşka bir hikaye çıkarılmış ortaya. Bu yüzden tek tek yazmayacağım. Kadrosu bekçi
Murtaza filminden daha zengindir fakat romanın filmi olarak bakınca oldukça
vasat bir film ile karşılaşıyoruz. Örneğin Müjdat gezenin tosun gibi ortalıkta
dolaşması romanda günlerce uykusuz dolaşan, iyice erimiş Murtaza ile uyuşmuyor.
Romanın filmi olmaktan çıkıp klasik bir Türk filmine dönüştürülmüş.başrolü Kızların aşk
hikayesine vermişler hiç olmamış.